خلاصه ای بر کل نگر شناسی:

"روان درمانی کل نگر" اصطلاحی است که در سال 2002 میلادی توسط بنیان گذار لوتوس، در راستای تالیف رساله دکترای پژوهشی در رشته طب مکمل، ابداع و معرفی شد که شامل روش تلفیقی درمانهای بدون داروی مکمل به عنوان برنامه سلامت و پیشگیری بیماریها و تسریع درمانهای دارویی بوده است.

نیز واژه "کل نگر شناسی" در سال 2003 میلادی توسط وی ابداع و از سال 2004 میلادی به عنوان برنامه جامع خود شکوفایی معنوی شامل عرفان درمانی، هنر درمانی، انرژی درمانی، و حرکت درمانی، استفاده گردید. 

وی هم اکنون در حوزه تحقیق و تبیین قوانین درمانی-اخلاقی که از آن با عنوان "ادب و آداب سلوک الی الله" نام می برد، رویکرد فعالیتهای پژوهش-آموزشی-درمانی خود را پس از به کار بردن مفاهیم واژگانی "روان درمانی کل نگر" و "کل نگر شناسی"، بنیان نوین " طب روحانی " می داند.

مشاوره های آموزشی و درمانی کل نگر در موسسه آموزشی لوتوس (که دارای تاییدات بین المللی دانشگاهی و انجمن درمانگران است) در 3 گروه تلفیقی "حرکت-انرژی" درمانی، "هنر-روان" درمانی و "اخلاق-عرفان" درمانی (خود شکوفایی معنوی) ارایه می گردد.

در سایت رسمی طب مکمل-جایگزین ایران می نوسد: امروزه آنچه كه با شنيدن واژه " پزشكى "يا " طبابت" بى درنگ به ذهن اكثر ما خطور مى كند، مجموعه اى از روشهاى تشخيصى-درمانى است كه در بيمارستانها ،درمانگاهها و اغلب مطبهاى پزشكان در ايران انجام مى گردد و به دانشجويان رشته پزشكى در دانشگاههاى كشور آموزش داده مى شود.

اين علم را"پزشكى رايج"يا "طب غربى"مى نامند ، چرا كه در حال حاضر رايجترين سيستم درمانی در ايران است و از غرب منشا گرفته .اما در واقع ، طب غربى تنها يكى از رويكردهاى بشر به مسئله سلامت و بيمارى است. در كنار اين روش ، شيوه هاى ديگرى از پزشكى نيز وجود دارند كه با تفاوتهايى در اصول، قواعد و راههاى تشخيص و درمان ، سعى در بازگرداندن سلامتى به افراد بيمار و جلوگيرى از ايجاد بيمارى در اشخاص سالم دارند.

تعداد اين روشها بالغ بر ۱۰۰ عدد است و مجموعه آنها را با نامهايى نظير " طب مكمل "(Complementary Medicine) يا "طب جايگزين" (Alternative Medicine)در سراسر جهان مى شناسند. اين مجموعه ، از سيستمهاى پزشكى بسيار متفاوتى تشكيل شده است كه آنچه در تمامى آنها مشترك است تفاوتشان با رويكرد طب رايج در روشهاى تشخيص، درمان و يا هر دو آنها است. برخى از اين شيوه ها در اصول تشخيصى- درمانى خود شباهتهاى زيادى با يكديگر دارند، ولى گاهى تفاوت برخى از آنها با هم، بيش از اختلافشان با طب غربى است. اين امر سبب شده است كه طب مکمل-جايگزين ملغمه اى از روشهاى گوناگون باشد كه هر يك به نوبه خود سعى در بالا بردن سطح سلامتى افراد و جامعه دارند.

در طول تاریخ و بخصوص طی چند قرن گذشته، جوامع انسانی با هدفی مشترک به دنبال راهی برای بهبود سلامت بوده اند تا به هدف دیرینه افزایش طول عمر دست یابند. در این فرآیند ، تمدنها و فرهنگهای مختلف در سراسر دنیا بسته به دیدگاههای خود ، راههای متفاوتی را ارائه نموده اند. از این بین می توان از یک سو به رویکردهائی کهن نظیر طب سنتی ایران، طب سنتی هند ( آیورودا) ، یوگا، طب سنتی چین(TCM) ، طب سنتی بومیان آمريكا، شفا بخشی با دستها و از سوی دیگر به روشهايی با قدمت کمتر مانند هومیو پاتی، استئو پاتی ، کایروپراکتیک و ... اشاره نمود .

طب سنتی ، به وجود انسان با رويكردي کل نگر می پردازد و در واقع برگرفته از تمدن، محیط جغرافیائی و سنتهای هر تمدن است. در حاليكه پزشكی مدرن (طب آلوپاتیک) ، ریشه در طب یونان و روم و شمال اروپا دارد و بر پایه علومی همچون آناتومی، فیزیولوژی و بیو شیمی و ارتباط ساختاری- عملکردی موجود بین سلولها، بافتها و ارگانهای بدن استوار شده است . در پزشكی مدرن (طب رایج)، هدف اصلی عبارتست از: تشخیص و درمان بیماریها(عمدتا بیماریهای حاد ) با بکار گيری داروهای شيميايی پر قدرت، جراحی ، پرتوتابی و رویکردهای مشابه درمانی.

با استفاده از طب مدرن ، تنها در طی یک قرن گذشته طول عمر بشر به دو برابر رسیده و با بهره مندی از فناوری مهندسی زنتیک، کلون سازی وتکثیر سلولهای بنیادی ، افقهای جدیدی برای درمان طیف گسترده تری از بیماریها گشوده خواهد شد . به همین خاطر، بشر در هزاره سوم بیش از پیش با بیماریهای ناشی از سالخوردگی ، شیوه زندگی ناسالم و محیط غیر طبیعی نظیر پوکی استخوان، بیماریهای قلبی عروقی ، دیابت و سرطانها روبرو است .لذا چالش اصلی دست اندرکاران بهداشت و درمان در حال حاضر و در آینده نزديك ، ارائه روشهايی برای زندگی سالم و پیشگیری از بیماریهاست.

با نظر به پیشرفت علم و گسترش دیدگاههای پزشکی مدرن، منطق نوینی در کشورهای پیشرفته دنیا مبنی بر ادغام توانمندیهای پزشکی مدرن با امکانات موجود در رشته های طب سنتی و بطور عام ، طب مکمل - جایگزین ، شکل گرفته است. هدف از این رويكرد جدید ، ارتقاء سطح سلامت و کیفیت زندگی به موازات افزایش طول عمر با بکارگیری هوشمندانه رویکردهای طبیعی و روشهای مختلف طب مکمل- جایگزین با استناد به تجربیات بالینی و تحقیقاتی است.

بدین ترتیب ، پزشکی مدرن قادر خواهد بود در رویاروئی با چالشهای نوین خود ، به بهترین نحو از تجربیات ارزشمند و بی ضرر طب مکمل- جایگزین برای زندگی سالمتر جوامع انسانی در سراسر دنیا و رهائی بیماران از درد و رنج توام با احساس درماندگی در مقابل بیماری ، بهره مند شود.

در آرشیو خبرهای پزشكي آمده است: طب کل نگر هنر و علم درمان است که همه وجود انسان شامل بدن،ذهن و روح را در بر مي گيرد.درمان با طب کل نگر باعث تکميل درمان هاي رايج در زمينه پيشگيري و معالجه بيماري ها مي شود و مهمتر اينکه سلامت را به حد مطلوبي ارتقا مي دهد. همچنین در سایت رسمی طب مکمل-جایگزین ایران می نوسد: امروزه آنچه كه با شنيدن واژه " پزشكى "يا " طبابت" بى درنگ به ذهن اكثر ما خطور مى كند، مجموعه اى از روشهاى تشخيصى-درمانى است كه در بيمارستانها ،درمانگاهها و اغلب مطبهاى پزشكان در ايران انجام مى گردد و به دانشجويان رشته پزشكى در دانشگاههاى كشور آموزش داده مى شود.

اين علم را"پزشكى رايج"يا "طب غربى"مى نامند ، چرا كه در حال حاضر رايجترين سيستم درمانی در ايران است و از غرب منشا گرفته .اما در واقع ، طب غربى تنها يكى از رويكردهاى بشر به مسئله سلامت و بيمارى است. در كنار اين روش ، شيوه هاى ديگرى از پزشكى نيز وجود دارند كه با تفاوتهايى در اصول، قواعد و راههاى تشخيص و درمان ، سعى در بازگرداندن سلامتى به افراد بيمار و جلوگيرى از ايجاد بيمارى در اشخاص سالم دارند.

طب کل نگر بر آموزش به بيمار با هدف افزايش آگاهي او و شرکت وي در فرايند درمان تأ کيد دارد. استفاده از تمام منابع پزشکي مدرن و سنتي،الگوي اصلي سياست گذاري درماني و آموزش پزشکي در بسياري از کشورهاي توسعه يافته و برخي کشورهاي در حال توسعه است.اين الگوها از سنت‌هاي ديرينه فرهنگ‌هاي گوناگون به ويژه فرهنگ شرقي نشأت گرفته است.طب سنتي اسلامي و ايراني هم يک طب کل نگر است.

اگر تعريفي از مکتب طب سنتي ايراني بخواهيم ارائه دهيم،شامل مجموعه‌اي از منابع فکري، اجتماعي و تعاريف خاصي است که بر پايه شناخت مزاج افراد و اعتدال در اخلاط چهارگانه بنا گرديده است و بر تارک آن بزرگاني چون ابوعلي سينا،رازي،عقيلي خراساني،حکيم مؤمن،جرجاني و بسياري ديگر از نام‌آوران و حکماي عرصه طب مي‌درخشند.

ما از معدود تمدن‌هايي هستيم که داراي منابع طب سنتي هستيم و ايران درکنارطب سنتي چين،هند و يونان داراي جايگاه خاصي است. درطب سنتي ايران اهداف و روش‌هاي تشخيصي درماني با در نظر گرفتن جميع شرايط از قبيل سن،جنس،شرايط آب و هوايي،وضع روحي رواني افراد مثل مزاج و طبيعت فردي ترسيم مي‌ شود و بر اين باور هستيم که در انسان نه تنها کليه دستگاه‌هاي بدن و همچنين جسم و روح او از يکديگر متأثر مي شوند،بلکه با کليه عوامل طبيعي و فيزيکي در ارتباط است و نمي‌توان تنها با توجه به يک عامل خاص او را درمان کرد.

هر روش درمانی که خارج از محدوده‌ی روش‌های درمانی پزشکی جدید باشد، طب مکمل و جایگزین و یا به اختصار CAM نامیده می‌شود ( CAM مخفف Complementary and Alternative Medicine).

سازمان NC CAM یا مرکز ملی طب مکمل و جایگزین آمریکا که از مراکز وابسته به وزارت بهداشت (HSS) و مرکز ملی بهداشت (NIH) کشور آمریکا می‌باشد و با سازمان جهانی بهداشت سازمان ملل متحد در این زمینه همکاری نزدیک دارد، CAM را به شاخه‌های زیر تقسیم نموده است:

انرژی درمانی – Energy Therapies
در این روش درمانی از حوزه‌های انرژی برای درمان بیماران استفاده می‌گردد. از نمونه‌های این روش می‌توان از ری کی (REI KI)، کی گونگ (Qi Gong)، درمان از طریق لمس با دست (Therapeutic Touch) و... نام برد.

درمان از طریق حرکت دادن اعضای بدن – Manipulative and body based
از نمونه‌های این روش می‌توان از ماساژ (massage)، کایروپراکتیک (Chiropractic) و... نام برد.

سیستم‌های پزشکی جایگزین – Alternative Medical Systems
این سیستم‌ها تئوری و روش‌های درمان مخصوص به خود را دارند که با پزشکی جدید تفاوت بنیادی دارند. مانند: هامیوپاتی، داروهای سنتی چینی ((Traditional Chinese Medicine (TCM) و...

درمان بیماری‌های جسمی از طریق ذهن - Mind-Body Interventions
در این سیستم با تکنیک‌های مختلف سعی در بالا بردن ظرفیت ذهن در تاثیر گذاری بر عملکرد جسم و در نهایت درمان دارند. از نمونه‌های این روش می‌توان از مدیتیشن (Meditation)، دعا (prayer)، درمان ذهنی (Mental Healing)، استفاده از هنر و موسیقی برای درمان و... نام برد.

درمان بیولوژیکی Biologically Based Therapies
در این نوع درمان از گیاهان دارویی، مواد غذایی و ویتامین‌ها برای درمان بهره برده می‌شود. از نمونه‌های این روش می‌توان از درمان از طریق مکمل‌های غذایی (Supplements Dietary) و محصولات دارویی گیاهی و. .. نام برد.